Vervreemd

De term vervreemding duidt op een staat van gebrekkige of afwezige verbondenheid. Die afwezige of gebrekkige verbondheid kan betrekking hebben op het zelf, anderen, de omgeving, werk, de natuur, de politiek, de samenleving - noem maar op.

Vervreemd ben je, het is een staat van zijn en niet een tijdelijk iets. Dikwijls is er voordat het zover is gekomen, voordat je vervreemd bent geraakt, heel wat aan vooraf gegaan.

Omdat het een staat van zijn is, is het ook niet zo makkelijk om eruit te stappen, je kunt niet zomaar de schakelaar omzetten en doen alsof er niets gebeurd is. En een ander kan dat zéker niet voor jou.

Ontstaan van vervreemding

Wanneer ontwikkelt iemand vervreemding?

Mensen raken vervreemd van anderen en/of systemen wanneer het voor hen te angstig, pijnlijk of gecompliceerd wordt om de band te handhaven. Wanneer ze zich voor de zoveelste keer besodemieterd voelen, of genegeerd of niet gehoord, of dat ze het niet aankunnen wat er zich afspeelt - of alles tesamen.

Dikwijls wordt over vervreemding geschreven in termen van 'vervreemd raken,' alsof het vervreemden toevallig, per ongeluk gaat. Dat dekt in het beginstadium het proces van vervreemden nog wel maar later minder. Voor de meeste mensen geldt dat ze op een bepaald moment bewust of onbewust een besluit nemen: nu is het genoeg, dit wil (kan) ik niet meer dragen, het is teveel; ik sluit me af, ik wil dat verdriet en die boosheid niet meer voelen.

Denk bijvoorbeeld aan een partner die voor de tigste keer vreemd gaat, een belastingdienst die jou voor de zoveelste keer benadeelt, een moeder die jou voor de zoveelste keer niet wil horen of begrijpen maar wel beleert hoe het volgens haar zit, een vriendin voor wie je er niet of nauwelijks meer toe doet, een stad en studieomgeving waar je je onzeker en niet geborgen voelt.

Voorbeelden

Je moeder heeft je op je 16e het huis uitgezet omdat ze je al jaren te dwars vond en niet meer te hanteren. Na een paar jaar waarin jullie nog wel enig contact onderhielden, is er nu helemaal geen contact meer. Jij wil niet meer.

Je dochter praat niet meer met je nadat jullie tien jaar geleden, toen zij twintig was, woorden kregen over hoe zij met haar geld omging. Jouw eeuwige kritiek kon ze niet meer hebben. Je hebt een aantal malen geprobeerd het contact te herstellen maar ze reageert niet meer.

Je kon je niet vinden in de partner van je vader en dat heb je duidelijk naar hem uitgesproken. Sindsdien is de relatie tussen jullie enkel maar verslechterd. Sinds een paar jaar hebben jullie geen contact meer.

Je moeder is minder intelligent dan jij en kon daar niet mee omgaan. Het leidde tot wrijving, verkeerde schoolkeuzes en uiteindelijk een breuk die nu al zeven jaar duurt.

Waarom is het moeilijk van je vervreemding af te komen?

Als mensen besluiten dat het genoeg is, komt voor hen de ander, degene met wie ze de band verbreken, in het vijandige kamp terecht: de ander is fout, en daarom wil ik niets meer met hem/haar te maken hebben.

Als dat zich eenmaal in je hoofd gezet heeft, is het heel moeilijk om daar een andere draai aan te geven - je vijanden vergeven en weer met ze samen-komen is immers nogal wat.

Naarmate deze situatie langer zo duurt, wordt het makkelijker om afstand te houden en verveemd te blijven.

Daarbij komt dat de aanloop tot het vervreemd-zijn meestal verbonden is met angst, pijn, verdriet, rouw en/of boosheid. En daar blijf je het liefst van weg, dat ken je te goed.

Wat werkt?

Wat werkt om van je vervreemding af te komen is doorwerken van dat hele proces van wat jou dwarszit en wat fout is gegaan, bij voorkeur in aanwezigheid van de ander van wie je vervreemd bent. Dat betekent ook dat jij en die ander daar open voor moeten staan, anders werkt het niet.

Links

Info over vervreemding & relatieherstel: Vervreemding - Herstel van verbondenheid - Achtergrond relatiebreuken - Tips bij een relatiebreuk - Intergenerationeel verschil in perspectief

Begeleiding: Hulp bij relatieherstel ouder en kind - Voorbeelden van hulpvragen - Webinar

Contact & zo: IDEE - Tarieven - Contact